otos Kitap, Klasik Kitaplar dizisini Dostoyevski ile sürdürüyor.


Yeraltindan Notlar Dostoyevskinin yeteneginin sonunda olgunlastigi o büyük dönemin girisidir ve onunla birlikte yeni bir sanatsal düzeye ulastigina süphe yoktur. Ilk kez, tümüyle radikal ideoloji cercevesinde sekillenen bir eylemi harekete gecirir; metnin her özelligi belli fikirlerin kisisel davranistaki sonuclarini ortaya cikarmaya yarar ve Dostoyevskinin yarattigi dünya bütünüyle bu amacin bir islevi olarak kavranir. Psikoloji artik kesin olarak ideolojiye tabi olmustur; Ezilenler ve Asagilananlardaki gibi, yapinin ahlaki-psikolojik ögeleri ile ideolojik ögeleri arasinda rahatsiz edici bir cekisme yoktur artik.
Dostoyevskinin kendi bakis acisini yakalamak, bu bakis acisi ne kadar degistiyse o kadar yakalamak istiyorsak, o zaman kitabi ilk basta anlami neyse öyle anlamaliyiz öncelikle, parlak bir Swift hicvi bu, kavrayisinin hassasligi ve bunun icrasinin kisaligi dikkat cekici; ikincisi, Avrupa görgü kuralina göre yasamaya calisan bir temsili Rus kisiliginin ikilemlerini dramatiklestiriyor. Bölümler arasinda gevsek bir anlati bagi var, ama roman her seyin ötesinde Rus entelijensiyasinin simgesel bir tarihinin iki bölümünü tasvir eden bir tablo.

Joseph Frank